Heksenroute – Peelland

In 1595 zijn in totaal 25 vrouwen omgekomen wegens hekserij in de Peelregio. De vervolging startte in Cranendonck en ging toen middels beschuldigingen van het ene naar het andere dorp rondom de Strabrechtse Heide. Om dit verhaal weer een plek te geven in de regionale geschiedenis (letterlijk en figuurlijk), worden herdenkingsplaatsen ingericht in de betrokken gemeenten in de vorm van een kunstwerk of ruimtelijk baken dat het specifieke verhaal van de terechtstellingen per locatie vertelt. Deze plekken worden verbonden door een route. Voor het projectmanagement schakelde men bureau FRANKEN in.

Werkvelden

Het gaat hier om de geschiedenis van de streek en om kunst. De opdracht voor bureau FRANKEN speelt zich dan ook af binnen het werkveld Cultureel.

Diensten

We hebben hier projectmanagement als dienst geleverd.

Inleiding

De kunstzinnige herdenkingsplekken worden verbonden door een route. In werkateliers wordt samengewerkt door onder andere kunstenaars, bewoners en lokale verenigingen om tot ontwerpen te komen voor de kunstobjecten en route. Aan bureau FRANKEN de taak om dit allemaal gestructureerd in goede banen te leiden.

De opstart van dit project wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage uit de impulsgelden van Provincie Noord-Brabant en door advies van Kunstloc Brabant. Zie www. kunstlocbrabant.nl/financiering.

De opdracht

In deze eerste fase van het project was onze rol met name:

  • Opzetten en aansturen van het proces
  • Het opzetten van de samenwerking met de betrokken zes gemeenten en andere betrokken partijen
  • Het voorbereiden en aanvragen van subsidies en budgetbewaking
  • Organiseren en verslaglegging van overleggen
  • Organiseren en begeleiden van de werkateliers
Het proces
  • Idee voor de route komt voort uit het boek van Johan Otten (Duivelskwartier), de tentoonstelling in Kasteel Helmond (Gerard Rooijakkers heeft het idee voor de route hier geïntroduceerd) en ook in Kasteel Cranendonck is een installatie opgezet over de heksenvervolgingen van 1595 in de Peel. Zo ontstond draagvlak voor het idee deze plaatsen en verhalen te verbinden via een route met kunstwerken
  • Aan de subsidieaanvraag Kunstloc hebben we gewerkt vanaf april, is eind juli 2022 toegewezen
  • Start werkateliers was in de herfst van 2022, om tot een voorlopig en definitief ontwerp te komen voor kunstwerken en route
Het resultaat

Het project loopt nog. In de lente van 2025 zal de route operationeel zijn.

De cijfers
  • bureau FRANKEN is betrokken vanaf najaar 2021
  • €50.000 Impulsgelden vanuit Provincie Noord-Brabant
  • 6 deelnemende gemeenten (Cranendonck, Heeze-Leende, Geldrop-Mierlo, Helmond, Someren en Asten)
  • Route van +/- 50 km
  • 2025 zou iedereen de route moeten kunnen bezoeken/wandelen/fietsen
Partners en samenwerkingen

Wij werkten tijdens dit project samen met:

  • Gemeente Cranendonck
  • Gemeente Heeze-Leende
  • Gemeente Geldrop-Mierlo
  • Gemeente Helmond
  • Gemeente Someren
  • Gemeente Asten
  • Kunstloc Brabant
  • BGTS Natuurpark de Groote Heide
  • Van Abbemuseum
  • Gerard Rooijakkers (Veerhuis project & advies)
  • Johan Otten (schrijver boek Duivelskwartier)
Media

bureau FRANKEN heeft een Instagram-account aangemaakt waar wij updates over bijeenkomsten en het verloop van het proces plaatsen. Ga HIER naar het Instagram-account.

Kunst verbindt gruwelijke heksenvervolging: ‘Verschrikkelijk dat nog altijd vrouwen heks genoemd worden’

Anekdote

Tegenwoordig wordt er steeds meer naar particulieren en projectontwikkelaars als hoeders van cultureel erfgoed gekeken. De aanleiding voor bureau FRANKEN om hiermee aan de slag te gaan is het Verdrag van Faro dat binnenkort geratificeerd zal worden in Nederland. Dit verdrag benadrukt de maatschappelijke en verbindende waarde van erfgoed en het belang van deelname door de samenleving. Dragende gemeenschappen zorgen voor continuïteit van het erfgoed. bureau FRANKEN is bezig met dit gedachtegoed toepassen in meerdere projecten door een werkwijze te creëren waarmee de omgeving/gemeenschappen worden betrokken in (erfgoed)projecten. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed volgt de Heksenroute met belangstelling.

Team

Onze mensen hadden de volgende taken binnen het project: 

Foto’s: bureau FRANKEN

Tijdlijn

Mei 2023
Werkatelier 2 bij Kasteel Geldrop
April 2023
Werkatelier 1 bij Kasteel Cranendonck
April 2023
Bezoek Natuurpoort Heeze
April 2023
Bezoek Strabrechtse Heide
Januari 2023
Team bureau FRANKEN voor Kasteel Asten
Januari 2023
Installatie Kasteel Cranendonck
Januari 2023
Waterplas bij Stipdonk